با توجه به نقش میراث فرهنگی در قوام بخشیدن به هویت ملی و با هدف انسجام داخلی و همچنین به منظور پاسداشت میراث فرهنگی کشورمان ایران و برای ادای دینی هرچند مختصر و ناچیز اندکی از هزاران را ولو با دانش اندکم بر زبان آورم. میراث فرهنگی هر سرزمینی بنا بر میزان اثرپذیری و یا اثرگذاری آن سرزمین در تاریخ بشریت حائز اهمیت فراوان است.
این میراث هم دربردارنده میزان و سهم یک سرزمین در چرخه تمدن بشری اعم از عرضه و تولید فکر و اندیشه است و هم در دریافت، جذب و هضم دستاوردهای معنوی سایر ملل در میراث تمدنی خویش با گفتمانی نوین است. از این روست که پاسداشت میراث فرهنگی به مثابه ارج گذاشتن به هویت ملی، قومی و مذهبی سرزمینی چون ایران است که تار و پود آن با تاریخ پرفراز و نشیبش گره خورده است.
عقبه تاریخی، فرهنگی، مدنی و معنوی ایران، عقبه عظیمی است که در طول تاریخ خود همواره هم زنده بوده و هم زاینده. زنده از آن جهت که در برخورد با فرهنگ ها و آداب و رسوم‌های گوناگون اگر چنانچه در طرف مغلوب هم قرار می گرفته؛ اما باز هم به دلیل غنای تاریخی و فرهنگی خویش و با هضم فرهنگ اقوام غالب در ظرف میراث فرهنگی و معنوی خود همواره قوم غالب را مغلوب اندیشه و غنای فرهنگی ایران می‌کرده است، و زاینده از آن روی که با هر شکست خوردنی به مانند قُقنوس اسطوره ای سر از خاکستر جوشان ایران برمی آورد و زندگی و زایندگی را از سر می گیرد.
بین افسانه قُقنوس و سرگذشت ایران تشابهی می توان دید. ایران نیز چون آن مرغ شگفت بی همتا بارها در آتش خود سوخته است و باز از خاکستر خویش زائیده شده ؛ ایران و میراث فرهنگی اش بارهای بار این زائیدگی در مرگ را گذرانده است و در میان درد شکفته است.
آری به راستی که میراث فرهنگی ایران میراثی است جاودان، میراثی که به تعبیر سید جواد طباطبایی اندیشمند سیاسی ایران سنگ خارای زمانه است. در پیچ و خم های تاریخی تا مرز نیستی رفته است و از هستی ساقط شده است و اما باز هم در بزنگاه‌های حساس تاریخ خود را یافته است. کشور کهنسالی چون ایران که چندهزار سال بر سر یکی از حساس ترین نقطه های جهان زندگی کرده و محل تلاقی و برخورد شرق و غرب و شمال و جنوب بوده و در مرکز تلاقی تمدن ها و یورش ها و کشمکش ها قرار داشته، بدیهی است که کوله بار سنگینی از میراث فرهنگی و معتقدات می اندوزد و شیوه تفکر و شیوه خاص بودن خود را بنیان می نهد که دست کم گرفتن این میراث فرهنگی و معنوی و یا معارضه با آن نافرجامی شومی با خود به همراه خواهد داشت.
بنا بر قول اندیشمند معاصر محمدعلی فروغی «اگر ما دعوی سربلندی داریم می بایست به لوازم آن عمل کنیم و یکی از لوازم آن احترام به آثار گذشتگان است»، حفظ این آثار تنها و تنها محض تفنن و تفریح نیست بلکه اسباب آبروی ماست. معرف عظمت و لیاقت یک ملت است. ارزش میراث فرهنگی و معنوی ایران تا بدانجاست که اکثر سفرنامه نویسان نیز بدان اذعان داشته‌اند.
ادوارد براون یکی از این شخصیت های فرهنگی است که در سفرنامه خود از قدرت جذب و جاذبه فرهنگی میراث تاریخی ایران سخن به میان می آورد و غنای میراثی ایران را در نوع خود بی همتا می داند. توصیفی که براون از آثار تاریخی بین راه اصفهان تا شیراز و حتی آثار باقی مانده سرزمین پارس به میان می آورد بسیار جاندار و دلکش است که از زبان یک فرنگی ایران دوست به نگارش درآمده است.
بیشترین تأکید ادوارد براون بر لزوم حفظ مواریث فرهنگی گذشتگان این سرزمین و ثبت و انتقال آن به نسل های آینده بوده است. همه این ظرفیت ها و جوش و خروش فرهنگی و معنوی در روح و کالبد سرزمینی به نام ایران معنا یافته است. به درستی و با اتکای بر داشته‌های فرهنگی‌مان می توانیم از عمق وجودمان فریاد برآوریم که میراث فرهنگی مان، تبلور آرمان ملی هر ایرانی است.
پایان کلام را با سخنی از دکتر اسلامی ندوشن روشن می‌سازم؛ جایی که ایشان در مورد ایران چنین بر زبان می آورند که «ایران سرزمین شگفت آوری است، تاریخ ایران از نظر رنگارنگی و گوناگونی کم نظیر است. بزرگترین مردان و پست ترین مردان در این آب و خاک پرورده شده اند. حوادثی که بر سر او آمده بدان گونه است که در خور کشور برگزیده و بزرگی است، فتح های درخشان داشته است و شکست های شرم آور ، مصیبت های بسیار و کامروائی های بسیار . گوئی روزگار همه بلاها و بازی های خود را بر ایران آزموده است. او را بارها بر لب پرتگاه برده و باز از افتادن بازش داشته. ایران شاید سخت جان ترین کشورهای دنیاست. دوره هایی بوده است که با نیمه جانی زندگی کرده اما از نفس نیفتاده و چون بیمارانی که می خواهند نزدیکان خود را بیازمایند درست در همان لحظه که همه از او امید برگرفته بودند چشم گشوده است و زندگی را از سر گرفته.»
* کارشناس میراث فرهنگی استان بوشهر
انتهای پیام/
